Erkin’den Kayalı gerçeği

1

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

DSİ emekli Bölge Müdür Yardımcısı, Yüksek Makine Mühendisi Hüseyin Erkin, Kayalıköy Barajı’nda son yıllarda yağış azlığından su seviyesinin %10’nun altına düştüğünü, buharlaşmanın da fazla olduğundan su yönetiminin iyi yapılamadığının görüldüğüne dikkat çekerek, “İçme suyu önceliği göz önüne alınarak sulama suyu disiplin altında verilmeliydi. Baraj ölü hacmi de hesaba katıldığında baraj su seviyesi %25 altına düşürülmemeliydi” dedi.
DSİ barajlarında 24 saat bekçi bulundurulduğunu, sabotaj ihtimalinde bekçi sorgulamasının önemli olduğuna işaret eden Erkin, “Baraj güvenliği ve teknik anlamda su alma platformunun işletilmesi DSİ tarafından yapılması gerekirken Edirne Belediyesi’ne devredilmiştir. Teknik bir konu olması ve DSİ geleneği ve uygulamaları yönünden bu platform DSİ tarafından ve himayesinde yapılmış olup işletme sorumluluğu da DSİ’de olmalıdır” ifadelerini kullandı.
DSİ’de uzun yıllar yönetici olarak emek veren Erkin, Hudut’a yaptığı “İçme ve kullanma suyu barajları” başlıklı açıklamasında şunları kaydetti:
“Barajlar, özellikle içme ve kullanma suyu temini sağlayan barajlar üst düzey güvenlik yönetimi yoluyla önlem alınması gereken özel tesislerdir. Barajlarda güvenlik yönetimi, dünya genelinde önemli bir gündem olduğu halde ülkemizde bu konuya yeterli önem verilmemektedir.
Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğine göre, içme ve kullanma suyu temin edilen barajlarda alınması gereken önlemler;Mutlak Koruma Alanı; Baraj suyu rezervuarlarının maksimum su seviyesinden itibaren 300 m’lik şerit mutlak koruma alanıdır. Tarımsal faaliyet ve yapılaşma dahil hiçbir faaliyet yapılamaz.
Kısa mesafeli Koruma Alanı; Mutlak Koruma Alanından itibaren 700 m’lik şerit alanıdır. Turizm iskan ve sanayileşmeye izin verilmez.
Orta Mesafeli Koruma Alanı; Kısa mesafeli Koruma Alanından itibaren 1 km’lik şerit alanıdır. Uzun mesafeli Koruma Alanı; Su toplama havzası alanıdır.
Bu yönetmelik maddelerine göre içme ve kullanma suyu temin edilen barajların sağlık başta olmak üzere her türlü afet güvenliği titiz bir şekilde takip edilip sağlanmalıdır. Özellikle baraj inşasından sonraki yıllarda içme suyu alınan barajlar bu konuda daha önemli hale gelmektedir. İçme suyu amaçlı yapılacak barajların zemin etütlerinde sağlığı etkileyici herhangi bir mineral bulunmayacak rezervuarlar tespit edilir. Daha önemlisi baraj rezervuarı ağaç, her türlü bitki ve hayvansal atıklardan temizlenerek su alma bacası bölgesi filitre kumu ile kaplanır. Rezervuar yüzeyi temizlenmemiş barajlarda 15 yıldan sonra baraj dip kısımlarında suyu bozan plankton oluşumu başlar ve barajda su azalmaya başladığında suyun kalitesi ve kokusu bozulabilmektedir. Mevsimsel şartlardan etkilenen sudaki kirliliği mevcut arıtmalarla çözmek zorlaşır ve pahalıdır.
Bu barajların rezervuarları su tutulmadan önce temizlenmediği için belli bir zaman içinde oluşan dip plankton ve çamur birikimi riskli ortam yaratabilmektedir. Barajda su azalmalarında dip kısımdan su alındığında berrak olmayan kokulu ve kısmen kirli su alınmaktadır. Sulama amaçlı barajlar dipten su alma yapısına sahip olduklarından baraj su seviyesi çok düştüğünde su kalitesi düşmektedir. Bu tür barajlarda su üst kısımlardan alınacak çözümler yapılmıştır.
Edirne’ye su temin eden Kayalıköy Barajı’nda yüzer platformlu üstten su alma yapısı ile 2018’den beri su alınmaya başlanmıştı. Bir müddet sonra su alma yapısı çökmüş ve borular dalgıç marifetiyle yukarı alınmış ve platform mukavemeti ve caraskal gücü arttırılmış. Tabi bu süre içinde sisteme bulanık su alınmıştır. Geçtiğimiz günlerde maalesef Kayalıköy Barajı su alma yapısında sorun çıkmış ve borular dibe düşmüştür. Şehir suyunda sorun çıkmıştır. Belediye açıklamasında ‘Sabotaj’ ihtimalinden söz edilmişti. Barajın bu yıl ki işletmesine baktığımızda; Barajda su seviyesi %10’nun altına düşmüş. Barajın kapasitesi 140 milyon m3’tür. Son yıllarda yağış azlığından baraja fazla su gelmemiştir. Buharlaşma da fazla olduğundan su yönetiminin iyi yapılamadığı görülüyor. İçme suyu önceliği göz önüne alınarak sulama suyu bu disiplin altında verilmeliydi. Baraj ölü hacmi de hesaba katıldığında baraj su seviyesi %25 altına düşürülmemeliydi.
DSİ barajlarında 24 saat bekçi bulundurulmaktadır. Sabotaj ihtimalinde bekçi sorgulaması önemlidir. Ayrıca baraj güvenliği ve teknik anlamda su alma platformunun işletilmesi DSİ tarafından yapılması gerekirken Edirne Belediyesi’ne devredilmiştir. Teknik bir konu olması ve DSİ geleneği ve uygulamaları yönünden bu platform DSİ tarafından ve himayesinde yapılmış olup işletme sorumluluğu da DSİ’de olmalıdır. Belediye zaten tedarik ettiği suyun bedelini ve yapım bedelini DSİ’ye ödemektedir.
Su temini ve yönetimi çok önemli bir konudur. Bu tür barajlardan alınan su kontrol ve denetimi çok dikkatli yapılmalıdır. DSİ ve kolluk kuvvetleri tarafından, içme ve kullanma suyu temin edilen Kayalıköy, Kırklareli, Süloğlu, Kadıköy Barajları’nın koruma alanları acilen belirlenip koruma altına alınmalıdır.