Çanakkale Türküsü ve Kemani Kevser Hanım

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Çanakkale’de kazanılan büyük zaferin, çok ünlü olan ‘Çanakkale Türküsü – Çanakkale Marşı’nın bestesinin Edirneli bir kadın sanatçıya ait olduğu pek bilinen bir gerçeklik değil. “Edirne’den Çıktım Başım Selamet” sözleriyle başlayan bu ünlü türkü, Osmanlı Devleti’nin ilk müzik okulu, Darüllelhan’da öğretmenlik yapmış (İstanbul Üniversitesi, Devlet Konsevatuvarı), ‘Nihavend Longa’ gibi unutulmaz eserin bestecisi Edirneli Kemani Kevser Hanıma ait.
Dört önemli yapıtı bilinen ve ‘dahi kadın sanatçı’ olarak adlandırılan Kemani Kevser Hanıma ilişkin maalesef çok fazla bilgi bulunmuyor. Hatta Çanakkale Türküsü’nün bestecisi olduğu da fazla bilinen bir konu değil. Kaynaklarda dolaşan tek bir fotoğrafı olduğunu varsayarsak kadınların böyle görmezden gelinmesi insanı yaralıyor.

Bu konuda en doğru bilgileri veren Udi Şamlı Selim’e göre Kevser Hanım Darülelhan’da (Nağmelerin Evi) keman öğretmeniymiş. Okulun öğrenim süresi hazırlık ve dört yılmış… Türk müziğinin yanında Batı müziği eğitimi de verilmiş, ancak 22 Ocak 1927’de kapatılmış… İstanbul’da ud dersleri veren ve bir de nota dergisi yayınlayan Şamlı Selim, Nota Derginin tavsiye bölümünde de piyano ve keman dersi almak isteyenlere Kevser Hanımı önermiş…
Kevser Hanım’a ait olduğu kesin bilinen dört eser; ‘Nihavend Longa’, ‘Çanakkale Marşı (Çanakkale Türküsü)’, ‘Tercüman olsun rebab-ı sineme her karda’ ‘İçin dostlar cabadan, hovardayım babadan (Hicaz Kanto)’ Özellikle Nihavent Longa, evrensel kadim bir eser. Uzmanına göre, ‘Ludwig van Beethoven’in 9. Senfoni’si ile yarışır. ‘
Kemani Kevser Hanım’ın eserlerini alıp değiştiren ya da kendine mal edenler, ondan hiç söz etmeyenler, eserleri ezgisel veya sözel açıdan değişikliğe uğratmış. Ancak Udi Selim, notalarını, sözlerini Kevser Hanım’ın adıyla o dönem ‘Risale-i Musikiyye/Musiki Gazetesi’nde yayınlayıp tarihe not düşmüş… 1950’li yıllarda vefat ettiği bilinen Kevser Hanım’a belki bilinçli veya bilinçsiz yıllarca haksızlık yapıldıktan sonra ancak günümüzde araştırmacılar, otoriteler hakkını teslim etmiş…
ÇANAKKALE MARŞI
Beste: Kemani Kevser Hanım / Usul: Düyek
Edirne’den çıktım başım selamet / Harbe dahil olmadan koptu kıyamet / Of gençliğim eyvah
Çanakkale’sinde vurdular beni / Nişanlımın mendiline sardılar beni / Of gençliğim eyvah
İstanbul’dan çıktım başım selamet / Çanakkale’ye varmadan koptu kıyamet / Of gençliğim eyvah
Çanakkale içini duman bürüdü / Kırk altıncı fırkanın namı yürüdü / Of gençliğim eyvah
Çanakkale içinde bir dolu testi / Analar babalar ümidi kesti / Of gençliğim eyvah
(Kaynak: Risale-i Musikiye, No: 13, Şamlı Selim)
FARKLI BİR KAYNAKTAN ÇANAKKALE TÜRKÜSÜ 2
Edirne’den çıktım başım selamet / Çanakkale’ye vardım koptu kıyamet / Ah gençliğim eyvah
Çanakkale içinde aynalı çarşı / Anne ben gidiyorum düşmâne karşı / Ah gençliğim eyvah
Çanakkale içinde duman bürüdü / On birinci fırka harbe yürüdü /Ah gençliğim eyvah
Kaynak : Gıda-yı Rûh, NO:19 (Ali Rıza Muzıka Mağazası)