Olgay GÜLER
Edirne Çocuk Hakları Derneği, İstanbul’da 14 yaşındaki Arda Tonbul’un ölümü ve 15 yaşındaki Beyzanur Hatmorioğlu’nun vücudunda yüzde 80 oranında yanıkla sonuçlanan iş kazalarıyla ilgili yayınladığı açıklamada, yetkilileri Mesleki Eğitim Merkezleri’ndeki (MESEM) aksaklıklarla ilgili denetim ve tedbir almaya davet etti.
İstanbul’da MESEM kapsamın-da staj gördüğü işyerinde kafası sac büküm makinesinde 16 dakika boyunca kalan 14 yaşındaki Arda Tonbul 6 gün tedavi gördüğü has-tanede hayatını kaybetti. Beyzanur Hatmorioğlu ve ustası, yakıt deposunun şamandırasını değişti-rirken, parlama oldu. O sırada aracın içinde olan ve alevler arasında kalan Hatmorioğlu’nun yüzü ve vücudu ciddi derecede yandı. Uzun süre Akdeniz Üniversitesi Yoğun Bakım Ünitesi’nde tedavi gören çocuk, 15 ameliyat geçirdi. Kaza nedeniyle vücudunun yüzde 80’inin ileri derecede yandı. Meydana gelen kazalarla ilgili açıklama yayınlayan Edirne Çocuk Hakları Derneği, yetkililere tedbir alınması konusunda çağrıda bulundu.
‘KABUL EDEMEDİĞİMİZ GERÇEKLER GÖZLER ÖNÜNE SERİLİYOR’
Çocukların, mesleki becerilerinin gelişmesi amacıyla okullarındaki eğitim kapsamında işletmelerde staj gördüğünü belirtilen açıklamada, “Çocuklarımız, mesleki becerileri gelişsin diye okullarındaki eğitim kapsamında işletmelerde staj görüyor. Deneyim kazanmaları açısından daha yararlı olduğu düşünülerek çok farklı iş kollarında başlatılmış olan bu uygulama son yıllarda, bambaşka sorunları ve ne yazık ki sistemin en acımasız dişlilerini gözler önüne sermeye başladı. Çocukların 18 yaşına kadar, öncelikle bulunmaları gereken yerler eğitim kurumlarıyken, uygulamanın gözden kaçan ya da kaçırılan boşluklarından sızanlar bize kabul edemeyeceğimiz gerçekleri gösteriyor” denildi.
‘SADECE İKİ BÜYÜK ACI OLARAK MI BAKACAĞIZ?’
Açıklamada, 14 yaşındaki bir çocuğun sac büküm makinesinde, korunmasız çalıştırılıyor olmasını herkesin sorgulaması gerektiğine dikkat çekilerek, “14 yaşında bir çocuğun sac büküm makinesinde 16 dakika boyunca sıkışıp kalmasını hangi İş Güvenliği uzmanı nasıl açıklayabilir bize? Peki ya Beyzanur? Yakıt deposunun alev alabileceği olasılığını düşünmeden aracın içine girmesine izin veren usta, çocuktaki %80 ileri derecede yanığı telafi ve tedavi edebilme olanağına sahip mi? Sadece iki vaka, iki büyük acı olarak mı bakacağız? Ölene Allahtan rahmet, yakınlarına sabır, yaralanana acil şifalar dileyip şimdilik, bir yenisine kadar kapımızı kapatabiliriz, elden ne gelir” ifadeleri kullanıldı.
‘ÖĞRENCİLER İŞ YERİ SAHİPLERİNİN İNSAFINA TERK EDİLMEMELİLER’
Öncelikle 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nun bir daha gözden geçirilmesi gerektiğine de yer verilen açıklamada, “Çocuklar, beceri kazanmak amacıyla işyerlerinde çalışıyor olabilir. Ancak, denetlenebilir bir kurum olan okuldan uzaklaşıp, öğretmenler yerine iş yeri sahiplerinin denetlenemez uygulamalarına ve insafına terk edilmemeli. Zira, ticari düzenin, bir süre sonra çocuğun işi öğrenmesinden çok, işin bitirilmesini öncelediğini bilmek için kahin olmaya gerek yok” denildi.
‘1 MİLYONUN ÜZERİNDE ÇOCUK İŞÇİ VAR’
Açıklamada, Türkiye’de 2024 yılında 1 milyonun üzerinde çocuk işçi bulunduğu belirtilirken, şu ifadelere yer verildi:
“İşçi Sağlığı ve Güvenliği (İSİG) Meclisi verilerine göre, Türkiye’de 2023 yılında 14 yaş ve altı 22 çocuk işçi, 15-17 yaş arası 32 çocuk/genç işçi olmak üzere toplamda 54 çocuk işçinin hayatını kaybettiğinin de aktarıldığı açıklamada; “İSİG yetkililerine göre, Türkiye’de 2024 yılında bir milyonun üzerinde çocuk işçi bulunuyor. Elden ne mi gelir? Şu durumda, acilen yapılması durumunda elden gelebilecek çok şey var. Yönetenlerin, ve devletin eğitim, ekonomi, siyaset ve hukuk kurumlarının tüm yetkililerinin ivedilikle yapabileceklerini düşündüğümüz şeyler bunlar. Konunun uzmanlarıyla ve muhataplarıyla bir araya gelindiğinde, kolaylıkla hayata geçirilebilecek uygulamalar.
‘YETKİLİLERİ DENETİM VE TEDBİR ALMAYA DAVET EDİYORUZ’
Öncelikle ve ivedilikle Edirne merkez ve ilçelerindeki MESEM uygulamalarındaki aksaklıklarla ilgili olarak yetkilileri denetim ve tedbir almaya davet ediyoruz. Edirne Çocuk Hakları Derneği olarak, çocuğun üstün yararı ilkesinin altını çiziyor ve çocukların haklarını bir daha hatırlatmak istiyoruz. Hiçbir ayrım gözetmeden tüm çocukların, barınma, sağlık, oyun hakkı kadar, nitelikli ve eğitim alma hakları var. Ancak, 14 yaşında sanayide mesleki beceri kazanmaya çalışan çocuğun güvenli eğitim hakkını hiç kimsenin çalmaya hakkı yok.”