Çocuklarımızın yaşamlarındaki çok önemli iki eşik: LGS ve TYT-AYT sınavları yapıldı. Bu yazımızda konumuz bu iki sınav olsun.
Sonuç çıkarımlarımızı baştan söyleyelim: Çocuklarımıza işkence ediliyor. Çocuklarımız çok acı çekiyor. Şimdi açıklamamız. Örnek, matematik sorularını ele alalım.
İnternette her üç sınavın da konuları verilmiş. Matematikte ilk ayrım, matematik ve geometri diye. Bu, “Bugün ben meyve ve elma yedim.” der gibi. Çünkü geometri, bir matematik dalı. Bu özensizlik, daha doğrusu bilgisizlik tüm sınıflandırmada devam ediyor. Soruyoruz, “Daha başta bu matematikten, bu mantıksızlıktan kopan ve sonuçta bu sınavlarda başarısız olan çocuğumuz mu daha mantıklı? Her şeye karşın anlamasa da bu matematiği ezberlemeye çalışan, okula soru bankalarını, dershaneleri veya yasaklanmadan sonraki etüt merkezlerini ekleyen ve sonuçta bu sınavlarda başarılı olan çocuğumuz mu?” Mantıklı nitelemesi yerine “Hangisi daha mutlu?” diye soralım. Bizim gözlemimiz, “Hiçbiri.” Bu sınavlarda başarılı olan mutsuz. Çünkü test sınavlarıyla savaşmaktan, yaşamdan kopmuş, seçeneği çok ama hiçbir mesleğe hazırlığı, yönelimi yok. Üretmekten, iş yapmaktan, yararlı olmaktan tümüyle kopuk. Tek bildiği “Verileni, verildiği gibi ezberlemek.” Üniversitelerimizde de bu kölelik sisteminin devamı olduğundan başka diplomalar da alabiliyor. Ama yararlı bir iş yapacak ne bilgisi, ne de özgüveni var. Bu sınavlarda başarısız olmaktan kaçınamayan mutsuz. Çünkü başta ana-baba ve çevresi onun bu mantıklı davranışını, okula tepkisini onaylamıyor hatta buna karşı cephe oluşturuyor. Bu yargılarımız genel. Gittikçe artan tekel çözümleri biz de izliyoruz.
Gelelim matematik sorularına.
(1) 20 LGS matematik sorusundan 4 ü soyut bilgiye dayalı ve 2 sinde biraz da cebirsel hesap var. 1 i basit-soyut özel bilgi gerektiriyor ve bunun altısında biraz çıkarım veya hesap da söz konusu. 1 soru tasarım, 1 soru tamsayı hesabı, 3 soru basit uygulama bilgisi. Yalnızca 3 soru zorca sayılır.
Sonuç, LGS sorularında bir değişiklik yok. Bu değişiklik 2018 de TEOG dan LGS ye geçişte olmuştu ve bir kızımız tüm TEOG sorularının çözümünü ezberlemiş ama LGS sorularında şaşırıp tümüyle başarısız olunca yaşamına son vermişti. Ama bu tür olaylar ülkemizde cinayet sayılmıyor ve sorgulanmıyor.
(2) 40 TYT sorusundan 6 sı aritmetik, 7 si anlatılanı veya gösterileni cebirselleştirme, 9 u denklem kurma ve çözme, 1 i fonksiyon grafiği, 6 sı geometri, 4 ü ölçüm bilgisi, 2 si olasılık ve düzenleme, 2 si küme bilgisi ve mantık, 2 si istatistik, 1 i mantıksal çözümleme.
Sonuç: TYT de soruları biraz daha soyutlaştırıp, daha zor anlaşılır kılınmış. Altı soruyu “Zor” diye işaretlemişiz. 28 soruysa yanlış.
(3) 40 AYT sorusundan 2 si aritmetik, 1 i logaritma, 3 ü fonksiyonlar, 2 si dize ve toplanım, 4 ü denklem çözümü, 10 u limit-türev-integral, 1 i geometri, 5 i analitik geometri, 5 i trigonometri, 3 ü ölçüm bilgisi, 2 si küme bilgisi ve mantık, 2 si olasılık ve düzenleme.
Sonuç: AYT sorularını hazırlayanların amacı belli. Müfredat dışına çıkılmasın ama başarı mümkün olduğunca düşük olsun ki öne yığılım olmasın. Bu nedenle genelleme, soyutlama, karmaşıklaştırma. On soruyu zor bulmuşuz. Şimdi gelelim genel eleştirimize.
Matematik dallarını soyut-somut-uygulama bilgisi diye üçe ayırabiliriz. Formel mantık, küme bilgisi, soyut matematik… gibi dallar bilim ve teknolojide yararsız, bir tür ileri beyin jimnastiği. Bunların ilk ve ortaöğretimde yeri yok. Aritmetik-Cebir-Analiz (Limit-Türev-İntegral), analitik geometri, ölçüm bilgisi, olasılık… gibi dallar başlangıç bilgileriyle yaşam için gerekli, bilim için zorunlu. İstatistik, bilgisayar matematiği, yöneylem araştırması, muhasebe… gibi uygulama bilgileriyse özel amaçlı.
Matematik müfredatında bu sınıflandırmaya uyulmalı, somut ve soyut uygulamalı matematiğin dışı çocuklarımızı geliştirmez. Örneğin hem TYT, hem AYT de 40 da 40 yapan çocuğumuz belki kurnazlaşmış oluyor ama matematik öğrenmiyor. Bilimde gelişmesi için, değişmesi ve farklı bir yöntemle öğrenmeye alışması gerekli. Özellikle hız matematikte yok. Amaç, çocuklarımızı geleceğe hazırlamak alınırsa müfredat da, seçme soruları da buna uydurulabilir.
Sağlıcakla,