Karaağaç’ın kurtuluş günü

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Gökalp TOPYAN
15 Eylül 1923, Edirne’nin Karaağaç semti için bir kurtuluş günü. Ancak dün (15 Eylül 2024) itibarıyla 101 yılı geride bırakan bu önemli günü birkaç duyarlı isimden başka hatırlayan olmadı. 1920-1923 yıllarında Yunan işgaline uğrayan Karaağaç, 15 Eylül 1923 tarihinde, Mudanya Ateşkes Anlaşması’nda belirlendiği biçimiyle, Lozan Antlaşması ile savaş tazminatı olarak Türk hükümetine verildi. Mübadele sonrası, Batı Trakya’dan gelen Müslüman halkın bir bölümü Karaağaç’a yerleştirildi.

Kurtuluş Savaşı’nın sonunda imzalanan Mudanya Ateşkes Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğunun da hukuken sona ermesi oldu. 11 Ekim 1922’de imzalanan ve 15 Ekim 1922’de yürürlüğe giren Mudanya Ateşkes Antlaşması ile Doğu Trakya, Yunan kuvvetleri tarafından boşaltıldı. 25 Kasım 1922’de Edirne Valiliğine tayin edilen Şakir Kesebir, Türk yönetimini yeniden kurdu ve aynı gün Türk birlikleri Edirne’ye girdi. Lozan Konferansı sonunda, Yunanların Anadolu’da yakıp yıktıklarına karşılık, savaş tazminatı olarak Meriç Nehri’nin batı kıyısındaki Karaağaç ve Bosnaköy köprübaşlarının da Türkiye’ye katılması kararlaştırıldı. Karaağaç nahiyesi ile istasyonunun 15 Eylül 1923’te Yunanlar tarafından boşaltılmasından sonra, Doğu Trakya tam olarak işgalden kurtulmuş oldu.

MUDANYA BARIŞ ANTLAŞMASI KARAAĞAÇ’I HÜKME BAĞLADI
15 Ekim’de yürürlüğe konan Mudanya Ateşkes Antlaşması sonucunda, Doğu Trakya’nın (Karaağaç- Bosnaköy) teslim alınması görevi, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa tarafından Refet Paşa’ya verildi ve Refet Paşa, Doğu Trakya Valiliği’ne atandı. 19 Ekim 1922’de İstanbul’da göreve başlayan Refet Paşa, barış sağlanıncaya kadar TBMM Hükümeti’nin bir temsilcisi olarak görevini sürdürdü. Bu ateşkes antlaşmasıyla Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın askeri bölümü başarıyla tamamlandı. Misak-ı Millî ile belirlenen yurt toprakları içinde bulunan Doğu Trakya, yeni bir savaşa başvurulmadan, yeni Türkiye Devleti’nin sınırları içine alındı. Mudanya Ateşkes Antlaşması, akıl ve mantığın, ülke olanaklarının izin verdiği oranda, ülkeyi, ulusu ve orduyu maceralara sürüklemeden, onurlu bir barışa gidiş yolunu açan önemli bir siyasal aşamadır. Arnold Toynbe’nin deyimi ile “Kemalistlerin baskısı altında müttefiklerin teslim olmalarını simgeleyen bir belgedir.”

MUDANYA’NIN HÜKMÜ LOZAN’DA İMZALANDI
Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırlarının çizildiği, egemen ve bağımsız bir devlet olarak tanınmasını sağlayan Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasının üzerinden, geçtiğimiz 24 Temmuz 2024’te tam bir asır geçti. Antlaşma 24 temmuz 1923 tarihinde İsviçre’nin Lozan şehrinde, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace’ta imzalandı. Sevr Antlaşması’nı tanımayan ve yeni Türk Devleti’nin kuruluşunu tüm dünyaya ilan eden Antlaşmada, Türk Heyeti’ni Başkan İsmet İnönü, Heyet Üyeleri Dr. Rıza Nur, Hasan Saka, Delegasyon Üyeleri ve Darüşşafaka’dan üç isim temsil etti. Karşı tarafta ise Britanya İmparatorluğu, Fransız Cumhuriyeti, İtalya Krallığı, Japon İmparatorluğu, Yunanistan Krallığı, Romanya Krallığı ve Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı (Yugoslavya) temsilcileri bulunuyordu.