Olgay GÜLER
Edirne’de kentin simgesi, en eski el sanatlarından süpürgeciliği 53 yıldır sürdüren Hamdi Gaspar (75), süpürge borsasındaki dükkanında teknolojiye yenik düşen mesleğini yaşatmaya çalışıyor.
Edirne’de 30 yıl öncesine kadar bine yakın kişinin geçimini sağladığı, 300 ustanın yer aldığı Süpürge Borsası’nda bugün geriye sadece 20 usta kaldı. Tüketimin azalması kar yapmalarını engel olan ustalar, teknolojiye yenik düşen mesleklerini zorlu şartlara rağmen yaşatmaya çalışıyor. Ustasının elinde şekillenen süpürgeler çeşitli yapım aşamalarından geçtikten sonra hazır hale geliyor. İlk önce temizleme işleminden geçen süpürge telleri sonrasında bağ-lanmak için sarma işlemine gönderiliyor.
‘ÜRETİM DE TÜKETİM DE ÇOK DÜŞTÜ’
Borsa’da çıraklıktan başladığı mesleği yarım asırdan fazladır sürdürmeye devam eden 75 yaşındaki Hamdi Gaspar, “İlk işyerimi 1971’de açtım. O günden bugüne hala devam etmekteyim. Süpürgecilik mesleğine aslında çocuk yaşta başladım diyebilirim. Çıraklıktan kalfalığa, kalfalıktan sonra ustalığa geçtim. O dönemlerde burada çok iş yeri vardı. Bu meslek üzerine yaklaşık 250-300 tane firma vardı. Daha sonra 1969 yılında askere gittim 1971 senesinde askerden geldiğimde iş yerimi kurdum. O günden bugüne devam etmekteyim. Meslek çok meşakkatli bir meslek. El emeği, göz nuru. Yani artık şu son günlerde yeni nesil de işçi olarak yetişmedi. O yüzden iş üretimi de çok azaldı. 250-300 tane iş yerinden şu anda 10 tane firma kaldı. Onlar da üretim olarak 3 tanesi tam kapasite, üretime devam ediyor. Bunun yanı sıra üretimde tüketimde çok düştü. Ham maddenin ekim alanları geçmiş yıllara göre yüzde 30 üretime kadar düştü. Çok meşakkatli bir iş yani” dedi.
‘BACASIZ FABRİKA GİBİYDİ’
El emeği süpürgelerin üretildiği Edirne’deki Süpürge Borsası’nın geçmiş yıllarda bacasız fabrika gibi olduğunu belirten Gaspar, “Teknoloji her geçen gün kendini yeniliyor. O yüzden üretim düştü. Tüketim daha da fazla düştü. Önceden üretim olarak Edirne’de üretilirdi. Türkiye’de bunun üstüne bir ham madde çıkmazdı. Bölgemizde çok kaliteli ham madde yetişiyordu. Şimdi ham maddenin üretimi de çok düştü. Yapılmış olarak, işlenmiş olarak süpürge kullanımı da çok düştü. Türkiye’nin her yerine burada hem ham madde olarak hem de hazır süpürge olarak gidiyordu bundan 30 yıl önce. 250-300 firma bunlara cevap veriyordu o günlerde. Edirne ekonomisine çok büyük bir katkı sağlıyordu. Yani o günlerde bacasız fabrika gibiydi burası. O zamanlar hiç çalışmasa bu sektörde bin kişinin üzerinde çalışan vardı. Bir iş koluydu yani bu. Şu anda 10 tane firma var. 10 firmadan üç tanesi tam kapasite çalışıyor. 3’er kişiden 30 kişi anca çıkar yani” diye konuştu.
‘HAZIR OLANA KADAR 4-5 AŞAMADAN GEÇİYOR’
Tarım ürünü olarak yetiştirilen süpürge telini kilosunu 120 liradan aldıklarını ve çeşitli aşamalardan geçtikten sonra hazır hale geldiğini belirten Gaspar, “Çiftçi bunu ekiyor, biçiyor ve ondan sonra ürün yetiştikten sonra biz bunu kilogram üzerinden alıyoruz. Şu anda 120 lira süpürge telinin kilosu oldu. İş yerlerimizde bunu çeşitli boylara ayırarak süpürgeyi yapmaya başlıyoruz. Hazırlanmış olarak paket olarak arz talep olan yerlere gönderiyoruz. İlk olarak boylarına göre ayırıyorum. Buradan sonra 4-5 aşamaya kadar devam ediyor” ifadelerini kullandı.