RUSYA GÜNCESİ -8- Çapkın Çariçe’nin Dünyaya Mirası ve Entrikaları

Gönül UYANIKTIR

Tarihin gördüğü en sıra dışı liderlerden birisi, aslında fakir bir prensin kızıydı. Çariçe Elizaveta'nın ölümü üzerine, yeğeni, Çar III'ncü Peter unvanıyla tahta çıktı. Yeni Çarın İlk yaptığı iş, Rusya ile Prusya arasındaki savaşı durdurmak oldu. Ancak hazırladığı reform programı halkın tepkisini çekince eşi Katerina'nın desteklediği bir darbe ile tahttan indirildi. Çar III'ncü Peter topu topu altı ay süren iktidarını da, hayatını da kaybetti. Kaynaklar, kocasını boğarak öldürenin, o dönem Katerina'nın sevgililerinden biri olduğu, Çariçenin hayatı boyunca öz oğluna bile kumpaslar kurduğundan söz ediyor.
Kocasına kurduğu kumpasın ardından Büyük Katerina (II'nci) unvanı ile tahta çıkan Çariçe'ye, çevirdiği dolaplar ve gönül ilişkilerini bilen halk 'taçlı fahişe' diyordu. O, tahta çıktıktan sonra da ülkede çok sayıda isyan çıktı. Pek sevilmese de başarılı bir lider portresi çizen Çariçe, Kırım'ı Rus topraklarına kattı. Eğitim konusunda ileri, aydınlıkçı adımlar attı. Rus Aydınlarla iletişimi sayesinde önemli sanat çalışmalarına öncü oldu.

İktidar hırsı yüzünden tahtın varisi olan oğluna devamlı kötü davranıp, saraydan uzaklaştırmaya çalışan Büyük Katerina'nın oğlunu öldürmek isteyenlere el altından yardım ettiği bile söylenir. Oğlunun beceriksiz bir lider olacağını düşündüğü için onu devamlı dışlayan Büyük Katerina geçirdiği felç sonucunda 17 Kasım 1796'da 67 yaşında ölünce oğlu Çar I'nci Pavel unvanıyla tahta geçti. Beş yıllık kısa bir iktidarın sonunda da annesinin eski destekçileri tarafından öldürüldü. Yerine Çariçenin torunu Çar I'nci Aleksandr unvanıyla tahta çıktı.

HAREMİ OLAN İLK VE TEK KADIN LİDER
Çariçe iki özelliği ile adeta Osmanlı Padişahlarının izinden gitmiş. Rehberimiz, "Sizin padişahların nasıl haremi varsa, Büyük Katerina'nın da haremi vardı. Bu haremin 500 erkekten oluştuğu iddia edilir. İktidar hırsı yüzünden kocasının ve öz oğlunun katline destek verecek kadar gözü kara Büyük Katerina'nın sayısı yüzlerle ifade edilen eski ve yeni sevgilerine son derece cömert davrandığı, altına, paraya, lükse boğduğu, bazılarına içinde insanlarıyla birlikte köyler, köşkler hediye ettiği, soylular ve generallerin çariçenin haremine girmek için kuyruk olduğu biliniyor!" diyerek Çariçe'nin entrikalarını anlattı.
Ayrıca da, "Baltacı ile görüşen, 'yenge' dediğiniz, I'nci Katerina'dır, ikisini karıştırmayalım! O da güçlü bir liderdi, devlet işlerini bizzat yönetip, yabancı devlet adamları ile kendisi görüşürdü. Baltacı olayı da bunlardan biridir" açıklaması ile bir anlamda 'yenge' konusunda karşı tez sundu.
II'NCİ KATERİNA'NIN DÜNYA KÜLTÜR MİRASINA ARMAĞANI
Son derece garip ve sıra dışı hayat yaşayan Çariçe'nin Rusya'nın ve Dünyanın kültür mirasına Hermitaj gibi bir eser bırakması, kişiliğinin entelektüel, ilerici ve aydın yanının bir yansıması kabul ediliyor…
Bu bilgiler ve duygular içinde nihayet merakımızı beslemek üzere ikinci kata çıkmaya başladık. Çevremizi saran ihtişama bakmaktan merdivenleri adeta görmeden çıktık. Ben çok rahat çıkamadım, ama inişim kolay oldu. Hatta kırmızı halıda ayağımdaki galoşlar kayınca birkaç basamağı jet hızıyla indim. Aynen kızakla buzda kaymak gibiydi…

DÜNYANIN EN BÜYÜK RESİM KOLEKSİYONUNU OLUŞTURMUŞ
Büyük Katerina diye anılan Çariçe'nin emriyle yapımına 1754'te başlayan ve 1762'de ana bölümü tamamlanan Hermitaj'da, 1767-1775 arasında yapılan ilaveler, yeni bölüm ve pavyonlar; Katerina'nın koleksiyonlarının bulunduğu galerilerle birleştirilmiş.
'Dünyanın en büyük resim koleksiyonu' ile anılan müzede, Çariçe, 1764'te bir Alman tüccardan resim satın alarak bir sanat koleksiyonu oluşturmaya başlamış. Prusya kralı II'nci Frederick'in koleksiyonunu, Flaman ve Hollandalı sanatçılardan 317, diğer ülke sanatçılarından 90 tabloyu koleksiyona kazandırmış. Ayrıca 13 Rembrandt, 11 Rubens, 7 Jacob Jordaens, 5 Anthony van Dyck, 5 Paolo Veronese, 3 Frans Hals, Jan Steen, Hendrik Goltzius, Dirck van Baburen, Hendrick van Balen ve Gerrit van Honthorst, 2 Raphael, 2 Holbein, 1 Titian, Van Gogh olmak üzere sanatları ve tarzlarıyla dünyaca anılan isimlerin eserleri ile müzenin ihtişamını doruğa taşımış…
(SÜRECEK)